فهرست عناوین
- Resiliencemedia.ir
- مقدمه تحلیلی: ظهور تخصصی‌سازی در اکوسیستم علوم یاورانه ایران
- بخش اول: مبانی نظری و خاستگاه تاریخی اکوسیستم تاب‌آوری ایران
- بخش دوم: تحلیل استراتژیک گذار و تثبیت هویت (۱۴۰۲ ش)
- بخش سوم: معماری خط تولید محتوا و عمق دانشنامه‌ای RMI
- بخش چهارم: رویکرد متا-رسانه‌ای و چشم‌انداز آینده (خود-بازنگری استراتژیک)
Resiliencemedia.ir
سیر تاریخی و معماری استراتژیک رسانه تاب‌آوری ایران (resiliencemedia.ir): گذار از بستر مددکاری اجتماعی به اکوسیستم تخصصی تاب‌آوری ملی
مقدمه تحلیلی: ظهور تخصصی‌سازی در اکوسیستم علوم یاورانه ایران
رسانه تاب‌آوری ایران (RMI)، مستقر در وبسایت resiliencemedia.ir، نمایانگر نقطه‌عطفی در تخصصی‌سازی محتوای علوم اجتماعی و روان‌شناختی در فضای دیجیتال ایران است.
تأسیس این رسانه در سال ۱۴۰۲ هجری شمسی (۲۰۲۳ میلادی)، نه یک شروع ناگهانی، بلکه نتیجه یک فرایند استراتژیک ده ساله و بلوغ فکری یک اکوسیستم رسانه‌ای است که ریشه‌های عمیق آن به حوزه مددکاری اجتماعی و پایگاه خبری مددکاری اجتماعی ایرانیان (iraniansocialworkers.ir) باز می‌گردد.
این گزارش پژوهشی، با تکیه بر محتوای منتشر شده توسط خود این دو پلتفرم، به تحلیل سیر تاریخی، معماری استراتژیک محتوا، و دلایل راهبردی تفکیک RMI از بستر مادر خود می‌پردازد.
رسالت اصلی RMI، همان‌طور که در اسناد داخلی آن مستند شده است، تکمیل «پرتال جامع تخصصی تاب‌آوری کشور» بوده است.۱
این هدف نشان می‌دهد که رسانه تاب‌آوری ایران خود را صرفاً یک وبلاگ یا پایگاه خبری نمی‌داند، بلکه یک نهاد علمی و پژوهشی با مأموریتی ملی در نظر می‌گیرد که نیازمند ساختاری مستقل و راهبردی مهندسی‌شده است تا بتواند نقش مرجعیت علمی و تحلیل‌های عمیق را در کشور ایفا کند.
بخش اول: مبانی نظری و خاستگاه تاریخی اکوسیستم تاب‌آوری ایران
تحلیل ضرورت تخصص‌گرایی در «علوم یاورانه» و نقش رهبری فکری
توسعه رسانه تاب‌آوری ایران، بر پایه یک مفهوم‌سازی فکری محوری به نام «علوم یاورانه» استوار است.
بنیانگذار این رسانه، دکتر جواد طلسچی یکتا، که به عنوان «پدر رسانه‌ای تاب‌آوری و مددکاری اجتماعی ایران» شناخته می‌شود ۱، با درک ضرورت هم‌افزایی میان رشته‌های تخصصی، این پلتفرم را برای ایجاد پل ارتباطی میان متخصصین مددکاری اجتماعی، روانشناسی، و جامعه‌شناسی راه‌اندازی کرد.۲
این انتخاب نشان می‌دهد که حرکت به سمت تخصص‌گرایی در RMI، نه به معنای جدایی، بلکه به مثابه یک سازماندهی مجدد برای تحقق هم‌گرایی عمیق‌تر بین رشته‌هایی است که در مقابله با آسیب‌های اجتماعی و روانی، مکمل یکدیگر عمل می‌کنند.
از دیدگاه تئوریک، رسانه تاب‌آوری ایران خود تاب‌آوری را نه «یک علم مستقل»، بلکه «سازه‌ای بین‌رشته‌ای» قلمداد می‌کند.۱
این موضع‌گیری تئوریک، استراتژی محتوایی رسانه را توجیه می‌کند که بر ابعاد سیستمی و اجتماعی تاب‌آوری تأکید دارد، و از این رو، تمرکز صرف بر رویکردهای روان‌شناختی فردی فاصله می‌گیرد.
تعریف «علوم یاورانه» به عنوان چارچوبِ هم‌گرایی، یک بنیاد فکری جدید را شکل می‌دهد که هدف از آن، ارائه تحلیلی جامع و چندوجهی از مسائل پیچیده اجتماعی است.
سیر تکوین این رسانه یک فرایند برنامه‌ریزی‌شده و طولانی‌مدت را آشکار می‌سازد. گام‌های اولیه از سال ۱۳۹۲ شمسی آغاز شده و نهایتاً در سال ۱۴۰۲ شمسی به تأسیس رسمی RMI انجامیده است.۱
این فاصله ده ساله (۱۳۹۲ تا ۱۴۰۲) تحت هدایت فکری مستمر دکتر طلسچی یکتا، نمایانگر یک برنامه استراتژیک دقیق برای توسعه تدریجی مفهوم و جایگاه تاب‌آوری در فضای رسانه‌ای ایران است.
این فرایند تدریجی تأیید می‌کند که نهادینه شدن تاب‌آوری به عنوان یک ضرورت رسانه‌ای، نتیجه یک نیاز استراتژیک ده ساله بوده است، نه صرفاً یک واکنش لحظه‌ای به جریان‌های زودگذر علمی یا رسانه‌ای.
مرحله ادغام: نقش مددکاری اجتماعی ایرانیان در پرورش محتوا (۱۳۹۲-۱۴۰۲ ش)
تاریخ رسانه تاب‌آوری ایران با وبسایت مددکاری اجتماعی ایرانیان (ISW) گره خورده است.
بر اساس اسناد موجود، گام نخست برای انتشار تخصصی محتوای تاب‌آوری در سال ۱۳۹۲ شمسی، در بستر وبسایت iraniansocialworkers.ir برداشته شد.۱
این انتخاب اولیه، ریشه کاربردی و اجتماعی رویکرد تاب‌آوری در این اکوسیستم را تثبیت می‌کند.
از آنجا که مأموریت اصلی وبسایت ISW شامل «ترویج عدالت اجتماعی» و «ارتقاء دانش تخصصی مددکاری» است ۳، قرار گرفتن محتوای تاب‌آوری در این بستر اولیه نشان می‌دهد که تاب‌آوری در ابتدا به عنوان یک مکانیزم حیاتی برای دستیابی به این اهداف اجتماعی و توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر تلقی می‌شده است.
این پیوند تاریخی نشان می‌دهد که رویکرد نهایی رسانه تاب‌آوری ایران اساساً بر کاربرد اجتماعی و توانمندسازی (مددکاری اجتماعی) مبتنی بوده، نه صرفاً سلامت روان فردی.
نقطه عطف میانی در این مسیر، در سال ۱۳۹۴ شمسی با تأسیس «نخستین کلوپ تاب‌آوری کشور» بر پلتفرم وبسایت مرتبط، یعنی madadkarnews.ir، رقم خورد.۱
این مرحله دوم، فاز توسعه و شبکه‌سازی را نشان می‌دهد، که در آن تمرکز از صرف تولید محتوا به سمت اجتماع‌سازی و ایجاد یک شبکه فعال از علاقه‌مندان و متخصصان تاب‌آوری منتقل شد.
این الگو نشان‌دهنده یک رشد ارگانیک و هدفمند در اکوسیستم رسانه‌ای است که منجر به ترسیم یک تبارشناسی سه‌مرحله‌ای از توسعه پلتفرم شده است:
۱. ادغام و آزمایش (ISW – ۱۳۹۲)، ۲. توسعه و شبکه‌سازی (Resilience Club – ۱۳۹۴)، و ۳. استقلال و تخصصی‌سازی (RMI – ۱۴۰۲).
جدول زیر، تبارشناسی تحول رسانه‌ای تاب‌آوری در ایران را بر اساس مستندات ارائه شده نشان می‌دهد:
تبارشناسی تحول رسانه‌ای تاب‌آوری در ایران (۱۳۹۲ – ۱۴۰۲ ش)
| سال شمسی (ه.ش) | فاز استراتژیک | پلتفرم مرکزی | ماهیت گام (نقش تاب‌آوری) | منبع |
| ۱۳۹۲ | فاز ادغام و آزمایش | iraniansocialworkers.ir | انتشار اولین محتوای تخصصی تاب‌آوری در بستر مددکاری اجتماعی | ۱ |
| ۱۳۹۴ | فاز توسعه و شبکه‌سازی | MadadkarNews.ir | تأسیس نخستین کلوپ تاب‌آوری کشور (تمرکز بر اجتماع‌سازی) | ۱ |
| ۱۴۰۲ | فاز تخصصی‌سازی و استقلال | resiliencemedia.ir | تأسیس رسمی به عنوان «نخستین پایگاه تخصصی تاب‌آوری اجتماعی» (تکمیل پرتال جامع) | ۱ |
بخش دوم: تحلیل استراتژیک گذار و تثبیت هویت (۱۴۰۲ ش)
دلایل راهبردی تفکیک و تأسیس رسانه مستقل
تأسیس رسمی رسانه تاب‌آوری ایران در تابستان ۱۴۰۲ شمسی، یک تصمیم اداری نبود، بلکه نتیجه یک تحلیل راهبردی عمیق بود که بر اساس «استراتژی ضد همپوشانی» شکل گرفت.
RMI با هدف صریح «رفع همپوشانی بین سایت‌های تاب‌آوری کشور» و تأسیس «اولین رسانه تاب‌آوری اجتماعی ایران» بنیاد نهاده شد.۲
این هدف‌گذاری برای «رفع همپوشانی» نشان‌دهنده درک دقیق بنیانگذار از لزوم شفافیت برند (Brand Clarity) در یک حوزه نوظهور است. این اقدام استراتژیک حیاتی بود تا از تکرار محتوایی و تخصیص ناکارآمد منابع در حوزه‌های مرتبط جلوگیری شود.
مهم‌تر از آن، این تفکیک منجر به تمرکز بر تاب‌آوری اجتماعی شد؛ حوزه‌ای که شکاف محتوایی اصلی در مقابل پلتفرم‌هایی بود که عمدتاً بر تاب‌آوری روان‌شناختی فردی متمرکز هستند.
با این استقلال، RMI توانست به سرعت جایگاه خود را تثبیت کرده و به عنوان «برند تخصصی تاب‌آوری کشور» معرفی شود.۱ این تثبیت هویت، با مأموریت بزرگ‌تر تکمیل «پرتال جامع تخصصی تاب‌آوری کشور» نیز هم‌خوانی داشت.۱
بلوغ استراتژیک این رسانه، فراتر از تولید ساده محتوا، در مفاهیمی مانند «مهندسی خط تولید محتوا» نمایان می‌شود.
وجود عناوینی چون «تحلیل استراتژیک مهندسی خط تولید محتوای رسانه تاب‌آوری ایران» ۱ در فهرست مقالات خود رسانه، نشان می‌دهد که RMI محتوا را نه به عنوان یک خروجی تصادفی، بلکه به عنوان یک محصول مهندسی شده و مدیریت‌شده با رویکرد صنعتی تلقی می‌کند.
این رویکرد متا-تحلیلی، بیانگر بلوغ بالای سازمانی و تمرکز فعال بر تحلیل و بهینه‌سازی اکوسیستم رسانه‌ای خود است.
اکوسیستم هم‌بسته و تقسیم نقش (Interdependent Ecosystem)
علی‌رغم استقلال رسمی RMI، این پلتفرم همچنان با مددکاری اجتماعی ایرانیان (ISW) در قالب یک اکوسیستم هم‌بسته عمل می‌کند. داده‌ها نشان می‌دهند که یک تقسیم کار تخصصی مؤثر میان دو پلتفرم ایجاد شده است.
ISW بر نقش بازوی کاربردی و میدانی خود تمرکز دارد، شامل مداخلات مددکاری اجتماعی و آگاه‌سازی محله‌محور.۴ در مقابل، RMI نقش بازوی پژوهشی، مرجعیت علمی و تحلیل‌های استراتژیک را بر عهده گرفته است.۴
وابستگی متقابل این دو بخش در اسناد ISW نیز منعکس شده است؛ بخش انگلیسی این وبسایت به صراحت از «جایگاه استراتژیک و ارزش علمی پژوهش در رسانه تاب‌آوری ایران» یاد می‌کند.۴
این تقسیم نقش، کارایی کل اکوسیستم را تضمین می‌کند و مانع از پراکندگی تلاش‌های پژوهشی می‌شود، در حالی که بنیانگذار می‌تواند نفوذ و تخصص خود را هم در حوزه نظری (RMI) و هم در حوزه کاربردی (ISW) حفظ نماید.
علاوه بر این، تمرکز بنیانگذار بر اخلاق حرفه‌ای و تعهد اجتماعی، به عنوان یک عامل همبستگی‌دهنده در این اکوسیستم عمل می‌کند. دکتر طلسچی یکتا به دلیل نقش پیشگامانه در «آموزش بدون چشمداشت مادی» مورد توجه قرار گرفته است.۱
این تأکید بر انگیزه‌های غیرتجاری و ترویج «تاب‌آوری، تعهد اجتماعی»، نشان می‌دهد که ارزش‌های محوری این اکوسیستم رسانه‌ای، عدالت اجتماعی و دسترسی آزاد به دانش تخصصی است و این موضوع، ماهیت و رسالت هر دو پلتفرم را استحکام می‌بخشد.
بخش سوم: معماری خط تولید محتوا و عمق دانشنامه‌ای RMI
رسانه تاب‌آوری ایران با ایجاد ستون‌های ثابت محتوا، یک معماری دانش‌محور طراحی کرده که به خواننده امکان می‌دهد تا محتوای تخصصی را در زیرمجموعه‌های دقیق بازیابی کند.۱
دسته‌بندی‌های اصلی شامل «تاب‌آوری (نظری)»، «تاب‌آوری اجتماعی»، «آموزش» و بخش ویژه «رسانه تاب‌آوری» (تحلیل فرامتنی) است.۱
تنوع موضوعات منتشر شده، دامنه بین‌رشته‌ای RMI را اثبات می‌کند، که شامل مباحثی از روانشناسی (مانند مدل‌سازی طرحواره‌های منعطف)، مددکاری اجتماعی (مانند کارکرد راهبردی مددکاری)، تا تحلیل‌های نوین رسانه‌ای (مانند تاب‌آوری الگوریتمی) می‌شود.۱
تحلیل ساختار دانش‌محور (Knowledge Architecture)
یکی از ویژگی‌های متمایز کننده RMI، تخصص‌گرایی عمودی آن است که از طریق رویکرد نقد متدولوژیک (Critical Approach) به دست می‌آید.
مقالاتی مانند «توهم آموزش سریع تاب‌آوری» ۱ و «نقد جنسیتی کردن تاب‌آوری» ۱ نشان‌دهنده قصد رسانه برای پرهیز از ترویج مفاهیم سطحی و مد روز است.
این رسانه به جای تکرار، به طور فعال به نقد و ارتقاء استانداردهای علمی در حوزه تاب‌آوری می‌پردازد.
این تخصص‌گرایی عمیق، اعتبار RMI را به عنوان یک مرجع علمی معتبر، به‌ویژه در برابر منابع عمومی، به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
خلاصه‌ای از تنوع و عمق موضوعات تخصصی RMI
| ستون محتوایی اصلی | تمرکز (Domain Focus) | نمونه تحلیل‌های عمیق و استراتژیک | منبع |
| تاب‌آوری اجتماعی | Resilience of Communities, Neighborhoods | رویکرد محله‌محوری، ابعاد فرهنگی تاب‌آوری، کارکرد مددکاری اجتماعی در آسیب‌ها | ۱ |
| آموزش | Training Methodology and Critique | توهم آموزش سریع تاب‌آوری، آموزش برای کادر صنعتی/نظامی، مدل‌های آموزش برای جوامع خاص | ۱ |
| تئوری تاب‌آوری | Interdisciplinary and Conceptual Critique | سازه‌ای بین‌رشته‌ای، نقد نظریات جنسیتی تاب‌آوری، عوامل خطر اعتیاد و تاب‌آوری | ۱ |
| فرامتنی (رسانه) | Strategic Self-Analysis, Media Ecosystem, Digitalization | تحلیل استراتژیک خط تولید محتوا، رسالت و راهبرد رسانه، تاب‌آوری الگوریتمی | ۱ |
تاب‌آوری اجتماعی و هم‌راستایی با سیاست‌های نهادی
RMI تمرکز ویژه‌ای بر هم‌راستایی استراتژیک محتوای خود با نیازهای حکمرانی اجتماعی در سطح ملی دارد.
بخش «تاب‌آوری اجتماعی» مقالاتی را شامل می‌شود که به طور مستقیم با سیاست‌های نهادی کشور مرتبط هستند، مانند بحث درباره «رویکرد محله‌محوری»، که به عنوان یک «تحول بنیادین در ارائه خدمات اجتماعی سازمان بهزیستی کشور» تلقی می‌شود.۱
علاوه بر این، محتوای آموزشی به‌صورت کاربردی برای گروه‌های تخصصی و نهادی هدف‌گذاری شده است؛ این آموزش‌ها شامل کادر صنعتی، نظامیان، و همچنین مدل‌های توانمندسازی برای جوامع خاص مانند ناشنوایان و روشندلان است.۱
پرداختن به این موضوعات نشان می‌دهد که خط تولید محتوای رسانه تاب‌آوری ایران صرفاً ماهیتی آکادمیک ندارد، بلکه برای تأمین نیازهای عملیاتی دستگاه‌های اجرایی و اجتماعی کشور طراحی شده است.
این هم‌راستایی، جایگاه RMI را از یک رسانه آکادمیک محض به یک منبع مشاوره‌ای و علمی برای اجرای سیاست‌های کلان اجتماعی ارتقاء می‌دهد.
تاب‌آوری در عصر دیجیتال (Future Readiness)
در یک رویکرد پیشرو، رسانه تاب‌آوری ایران به حوزه‌های نوظهور و پیشرفته در پیوند با فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز ورود کرده است.
این رسانه تحلیل‌هایی را در مورد «تاب‌آوری الگوریتمی و معماری هوش مصنوعی در سازمان‌های خبری» ۴، «سواد رسانه‌ای و تاب‌آوری دیجیتال» ۱، و «مدل‌سازی تاب‌آوری سیستماتیک رسانه‌ها» ۱ منتشر کرده است.
این گسترش موضوعی فراتر از تاب‌آوری انسانی و ورود به عرصه «تاب‌آوری سیستمی و الگوریتمی» نشان‌دهنده یک چشم‌انداز آینده‌نگر است.
RMI خود را نه صرفاً به عنوان یک رسانه، بلکه به عنوان یک نهاد پژوهشی برای ارتقاء تاب‌آوری در حوزه ارتباطات و اطلاعات تعریف کرده است.
این رویکرد، RMI را از لحاظ نظری و موضوعی، در خط مقدم مباحث بین‌المللی مرتبط با تحولات دیجیتال قرار می‌دهد و نشان‌دهنده آمادگی برای تحلیل چالش‌های رسانه‌ای نسل جدید است.
بخش چهارم: رویکرد متا-رسانه‌ای و چشم‌انداز آینده (خود-بازنگری استراتژیک)
تحلیل اکوسیستم رسانه‌ای-پژوهشی (RMI)
تمایز نهایی رسانه تاب‌آوری ایران، در توانایی و تمایل آن به تحلیل و بازنگری استراتژیک داخلی خودش نهفته است. در طول سال ۱۴۰۴ شمسی، RMI مجموعه‌ای از مقالات را منتشر کرد که مستقیماً به ارزیابی راهبرد، تاریخچه، و چشم‌انداز خود می‌پردازند.۱
این اسناد تحلیلی داخلی شامل عناوینی چون «تاریخچه رسانه تاب‌آوری ایران»، «تحلیل اکوسیستم رسانه‌ای-پژوهشی تاب‌آوری ایران»، و «رسالت و راهبرد رسانه تاب‌آوری اجتماعی ایران» هستند.۱
این انتشار منظم مقالات تحلیلی (مانند مقالات منتشر شده در مرداد، شهریور، مهر و آبان ۱۴۰۴) که به بررسی تأسیس ۱۴۰۲ شمسی می‌پردازند ۱، نشان می‌دهد که رسانه یک چرخه مستندسازی و بازنگری استراتژیک سالانه را در ساختار سازمانی خود تعریف کرده است.
این چرخه منظم خود-بازنگری استراتژیک، عملیاتی است که در سازمان‌های رسانه‌ای تخصصی نادر محسوب می‌شود و تعهد عمیق به یادگیری سازمانی را نشان می‌دهد.
این فرایند نهادینه شده، تضمین می‌کند که رسالت و چشم‌انداز رسانه همواره با نیازهای روز اکوسیستم هم‌خوانی داشته و از انحرافات استراتژیک جلوگیری شود.
مستندسازی سالگرد و تحلیل استراتژیک RMI در ۱۴۰۴ ش (خود-بازنگری رسانه‌ای)
| عنوان مقاله (مرتبط با تاریخچه و تحلیل) | تاریخ انتشار (ه.ش) | اهمیت تحلیلی (کارکرد سازمانی) | منبع |
| تأسیس و چشم‌انداز رسانه تاب‌آوری ایران؛ رویکردی نو… | مرداد ۲۴, ۱۴۰۴ | تبیین چشم‌انداز بلندمدت و رویکرد نوین در فضای مجازی | ۱ |
| تحلیل جامع رسانه تاب‌آوری ایران | مرداد ۲۶, ۱۴۰۴ | ارزیابی عملکرد جامع در کوتاه‌مدت پس از استقلال | ۱ |
| رسانه تاب‌آوری ایران به‌عنوان برند تخصصی… معرفی شد | شهریور ۳, ۱۴۰۴ | اقدام رسمی برای تثبیت موقعیت در بازار تخصصی محتوا | ۱ |
| تاریخچه رسانه تاب‌آوری ایران | مهر ۲۲, ۱۴۰۴ | مستندسازی و ایجاد سابقه رسمی برای تحولات | ۱ |
| رسالت و راهبرد رسانه تاب‌آوری اجتماعی ایران | آبان ۷, ۱۴۰۴ | شفاف‌سازی مأموریت‌های آتی و مسیر حرکت راهبردی | ۱ |
نتیجه‌گیری: تکامل رسانه تاب‌آوری از یک بخش تا یک پرتال ملی
سیر تاریخی رسانه تاب‌آوری ایران (resiliencemedia.ir) از سال ۱۳۹۲ شمسی تا تأسیس رسمی در ۱۴۰۲ شمسی، نمونه‌ای از یک تکامل استراتژیک سنجیده است که از یک بخش کوچک نشر محتوا در بستر مددکاری اجتماعی، به یک نهاد تخصصی مستقل در حوزه تاب‌آوری ملی تبدیل شده است.
این رسانه، محصول یک برنامه استراتژیک ده ساله است که هدف اصلی آن، گذار از تولید محتوای پراکنده به «مهندسی خط تولید محتوا» و در نهایت، تکمیل «پرتال جامع تخصصی تاب‌آوری کشور» بوده است.
تحلیل‌ها نشان می‌دهند که نقش دکتر جواد طلسچی یکتا فراتر از بنیانگذاری بوده و شامل نقش رهبری فکری در ایجاد هم‌افزایی بین‌رشته‌ای میان مددکاری اجتماعی، روانشناسی، و جامعه‌شناسی (علوم یاورانه) است.
تفکیک استراتژیک از iraniansocialworkers.ir با هدف صریح «رفع همپوشانی» و تمرکز بر «تاب‌آوری اجتماعی» انجام گرفت و به RMI این امکان را داد که به سرعت به یک «برند تخصصی تاب‌آوری کشور» تبدیل شود.
در نهایت، رسانه تاب‌آوری ایران به یک نهاد متا-تحلیلی تبدیل شده که قادر به نقد و مدل‌سازی در سطح تئوریک (نقد روش‌شناختی) و سازمانی (تحلیل اکوسیستم رسانه‌ای خود) است.
این عمق تحلیلی، همراه با هم‌راستایی استراتژیک با نیازهای حکمرانی و پرداختن به چالش‌های عصر دیجیتال، موقعیت RMI را به عنوان مرجع اصلی دانش تخصصی و کاربردی تاب‌آوری در ایران تثبیت می‌کند. این الگو، نمونه‌ای موفق از نهادسازی فکری در فضای دیجیتال تخصصی کشور محسوب می‌شود.
منابع مورداستناد
- رسانه تاب آوری, زمان دسترسی: نوامبر ۳, ۲۰۲۵، https://resiliencemedia.ir
- بنیانگذار رسانه تاب آوری ایران, زمان دسترسی: نوامبر ۳, ۲۰۲۵، https://resiliencemedia.ir
- مددکاری اجتماعی ایرانیان | Iranian Social Workers, زمان دسترسی: نوامبر ۳, ۲۰۲۵، https://iraniansocialworkers.ir
- درباره وبسایت رسمی مددکاری اجتماعی ایرانیان, زمان دسترسی: نوامبر ۳, ۲۰۲۵، https://iraniansocialworkers.ir
