فهرست عناوین
بحران هویت در فضای رسانه‌ای تاب‌آوری
چالشی برای مرجعیت و اعتماد عمومی
مقدمه
مفهوم “تاب‌آوری” (Resilience) به عنوان توانایی فردی یا اجتماعی برای سازگاری، بازیابی و رشد در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌ها، در سال‌های اخیر به یکی از کلیدواژه‌های اصلی در حوزه سلامت روان و توسعه اجتماعی تبدیل شده است.
در ایران نیز، با افزایش توجه به این مفهوم حیاتی، پلتفرم‌های رسانه‌ای متعددی با هدف ترویج و آموزش آن شکل گرفته‌اند. در این میان، “رسانه تاب‌آوری ایران” (resiliencemedia.ir)، که در سال ۱۴۰۲ توسط دکتر جواد طلسچی یکتا با هدف ایجاد نخستین مرجع تخصصی تاب‌آوری اجتماعی در کشور تأسیس شد، خود را پیشگام این حرکت معرفی می‌کند.
با این حال، همانطور که در فضای وب ایران رایج است، ظهور وب‌سایت‌های مشابه با عناوین هم‌سو و فعالیت‌های موازی، چالشی جدی را در زمینه “مرجعیت تخصصی” و “اعتماد مخاطب” به وجود آورده است.
این مقاله به بررسی ابعاد این چالش، واکنش‌های بنیانگذار و ابهام در عدم ورود مراجع ذیصلاح می‌پردازد.
تولد یک پیشگام: رسانه تاب‌آوری ایران و هدف‌گذاری‌های استراتژیک
رسانه تاب‌آوری ایران (resiliencemedia.ir) بر اساس شواهد موجود و ادعای بنیانگذار آن، دکتر جواد طلسچی یکتا، با یک رویکرد هدفمند و تخصصی تأسیس شد.
تمرکز اصلی این رسانه بر تاب‌آوری اجتماعی است و تلاش دارد تا محتوای علمی و پژوهشی معتبر را در این زمینه ارائه دهد. بنیانگذاری این پلتفرم در ادامه فعالیت‌های پیشین دکتر طلسچی یکتا در حوزه مددکاری اجتماعی و تاب‌آوری، از جمله “خانه تاب‌آوری ایرانیان” و “باشگاه تاب‌آوری” قرار دارد.
هدف صریح از راه‌اندازی این رسانه تخصصی در سال ۱۴۰۲، رفع همپوشانی‌ها و ایجاد یک مرجع واحد و منسجم برای آموزش، پژوهش و توسعه تاب‌آوری در ایران عنوان شده است.
چالش کپی‌برداری و سردرگمی مخاطبان: تهدیدی برای اصالت رسانه‌ای
پس از تأسیس و تثبیت نسبی جایگاه resiliencemedia.ir، وب‌سایت‌های دیگری نیز با دامنه‌ها یا عناوین بسیار نزدیک و مرتبط با حوزه تاب‌آوری در فضای مجازی ظاهر شدند.
این اقدام، به طور مستقیم، مرجعیت نخستین رسانه را هدف قرار داده و منجر به گمراهی و تشتت فکری در میان مخاطبان عمومی و حتی متخصصان این حوزه شده است.
در دنیای دیجیتال، نام‌گذاری مشابه یا فعالیت در یک حیطه موضوعی مشترک با هدف بهره‌برداری از اعتبار پیشگامان، یک استراتژی ناپسند اما رایج است که به اصطلاح “بحران هویت دیجیتال” را به وجود می‌آورد.
هنگامی که یک مخاطب به دنبال منبعی معتبر و رسمی برای آموزش تاب‌آوری می‌گردد، وجود چندین پلتفرم با نام‌های مشابه می‌تواند او را به سمت منابعی سوق دهد که از نظر کیفیت محتوا یا دیدگاه تخصصی، هم‌تراز با مرجع اصلی نیستند.
این موضوع، در نهایت، به اعتبار کلی گفتمان تاب‌آوری در کشور آسیب می‌زند.
واکنش‌های بنیانگذار: فراخوان به شفافیت و تمایز
دکتر جواد طلسچی یکتا، به عنوان بنیانگذار رسانه تاب‌آوری ایران، با درک این خطر، واکنش‌های جدی و شفافی نسبت به این اقدامات نشان داده است.
این واکنش‌ها عموماً در قالب ویدئوها، مصاحبه‌ها و مقالات تحلیلی منتشر شده‌اند. پیام اصلی این واکنش‌ها، تأکید بر اصالت، پیشینه مستند فعالیت‌های رسانه‌ای و تمایز قائل شدن میان مرجع رسمی و مقلدان بوده است.
هدف از این شفاف‌سازی، حفظ اعتماد مخاطب و جلوگیری از تضعیف پایگاه محتوایی رسانه تاب‌آوری ایران است. این نوع واکنش‌ها، هرچند ضروری هستند، اما نشان‌دهنده یک مبارزه دائمی در فضای دیجیتال برای حفظ برند و مالکیت معنوی محتوا است.
ابهام در عملکرد مراجع ذیصلاح: انتظار برای اقدام حقوقی
بخش قابل تأمل این چالش، ابهامی است که در خصوص عدم ورود یا اقدام مؤثر مراجع ذیصلاح (نظیر نهادهای متولی فرهنگ، رسانه، یا دستگاه قضایی در حوزه مالکیت معنوی و برند) وجود دارد.
در حالی که بنیانگذار رسانه تاب‌آوری ایران به طور مکرر و علنی بر سوءاستفاده از نام و اعتبار این رسانه تأکید کرده است، ادامه یافتن فعالیت‌های موازی، این سؤال را مطرح می‌سازد که:
- آیا قوانین و سازوکارهای حمایتی از مالکیت معنوی در فضای مجازی ایران، در مواجهه با کپی‌برداری محتوایی و تشابه نام دامنه، کارآمدی لازم را ندارند؟
- چرا علی‌رغم تأکیدات مکرر بر گمراهی مخاطبان، پروسه رسیدگی و حل این منازعه هویتی به طول انجامیده است؟
این تأخیر یا عدم اقدام ملموس، نه تنها به تقویت پدیده کپی‌برداری می‌انجامد، بلکه این خطر را در پی دارد که مخاطبان، در غیاب یک مرجع رسمی و تایید شده، دچار سردرگمی دائمی شوند.
نتیجه‌گیری و چشم‌انداز آینده
بحران هویتی و موازی‌کاری در فضای رسانه‌ای تاب‌آوری ایران، یک نمونه بارز از چالش‌های حکمرانی دیجیتال و حفظ مالکیت معنوی در محیط آنلاین است.
رسانه تاب‌آوری ایران (resiliencemedia.ir) با بنیانگذاری دکتر جواد طلسچی یکتا، خود را متعهد به ترویج دانش تخصصی تاب‌آوری اجتماعی می‌داند. برای حفظ این مرجعیت و جلوگیری از تضییع حقوق معنوی و اعتماد عمومی، ضروری است که:
- رسانه اصلی (resiliencemedia.ir) همچنان با تولید محتوای بی‌همتا و کیفیت بالا، تمایز خود را از رقبا حفظ کند.
- مراجع ذیصلاح، با تعریف سازوکارهای قانونی شفاف و تسریع در روند رسیدگی به تخلفات مشابه، از سرمایه‌گذاری‌های تخصصی و علمی در فضای مجازی حمایت کنند.
- مخاطبان آگاه‌تر شوند و تنها به منابعی اعتماد کنند که دارای پیشینه مستند، تیم تخصصی شناخته‌شده و رویکرد علمی هستند.
ادامه این روند دوگانه می‌تواند به کاهش اعتبار کل فضای تاب‌آوری در ایران منجر شود؛ لذا انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک، اقدامات جدی‌تری از سوی بنیانگذار و نهادهای قانونی برای پایان دادن به این سردرگمی و تثبیت مرجعیت تخصصی در این حوزه حیاتی صورت پذیرد.
